Angielskie czasy: Past Simple

Dzisiaj przerżniemy na pół czas Past Simple, który jest jednym z czasów o największej liczbie zastosowań. Na początku wytłumaczę, kiedy go stosujemy, a później pokrótce omówię jego budowę.

Przede wszystkim najsampierw warto uważnie refleksję poczynić, iż czas Past Simple to to samo co Present Simple, ale w przeszłości. Czyż to życia nie ułatwia, nie upiększa? W skrócie można go podsumować jako „było i minęło”. Czas ten stosujemy, gdy mówimy o czynnościach przeszłych i zakończonych, zarówno jednorazowych, jak i powtarzających się, a nawet rutynowych. Co więcej, moment w przeszłości, w którym miały one miejsce, może, ale nie musi być określony. No pełna dowolność!

• What did you say?
• I went to the gym in the morning.
• The doctors helped the wounded all day and night.
• When I was a child, I played a lot in the garden.
• My cat didn’t come back home last night.
• Who went to Jessica’s birthday party?
  

Bardzo ważne jest jednak to, że Past Simple używany jest wtedy, gdy dana czynność nie ma wpływu na teraźniejszość, co będzie szalenie istotne przy różnicowaniu go z czasem Present Perfect.

• When did John tell you the news?
• Last week my husband didn’t go to work because he was ill.
• Claire worked as a nurse, but now she’s a doctor.
• Before my dad retired, he had owned a company.
  

Skąd wiadomo, że zdarzenie z przeszłości nie ma wpływu na teraźniejszość? Zawsze sugeruję swoim uczniom zapamiętać jedną z najcudowniejszych reguł pod słońcem (a mam ich jeszcze kilka w rękawie i nogawce): czas Past Simple stosujemy do zamkniętych okresów w przeszłości, co oznacza, że sytuacja już się zmienić nie może. Takim zamkniętym okresem może być wszystko: miniony poranek bądź dzień (ale nie aktualny dzień!), miniony tydzień (ale nie aktualny tydzień!), miniony miesiąc (ale nie aktualny miesiąc), etc.

• Did you ever go to that cinema? Kino zostało np. zburzone, więc już fizycznie nie mam szansy tam obejrzeć żadnego filmu.
• I went for long walks on the beach on my holiday. Wakacje się jednak skończyły, więc we wspominanym okresie już sobie nie pospaceruję.
• We didn’t eat breakfast in the morning! Ranek minął, więc już nie zjem o poranku, chyba że umiem podróżować w czasie.

Uwaga do ostatniej uwagi, to znaczy komentarza przy ostatnim z powyższych zdań: zauważcie, jak bardzo wybór czasu uzależniony jest od kontekstu, od rzeczywistości. Gdybym potrafił podróżować w czasie, żaden okres nie byłby zamknięty i wszystko można by zmienić, toteż w każdym z tych trzech zdań mógłbym wybrać czas Present Perfect (no ale o nim już cichutko, bo wrzucimy sobie go na ruszt nieco później).

W nawiązaniu do zamkniętego okresu i przeszłości, mamy również wszelkie kombinacje słówka ago oraz last, a także in, at i on (jeśli mówimy o przeszłości, ofkors), pytania when oraz what time, a także, mniej lub bardziej okazjonalsko, since, from, for czy how long.

• When did you go to Italy? Last year or two years ago?
• How long did you wait for Jonathan?
• I’ve been so much happier since I moved out from my parents!
• The bookstore was open from 10 am to 4 pm.
• You got up at 6, so what time did you get to work?
• I’m glad my aunt went back home. She stayed with us for almost a week!

Z powyższej teorii wynika, że czas Past Simple zastosujemy również w pytaniach o moment rozpoczęcia bądź zakończenia, a także okres trwania czynności bądź sytuacji już zakończonej i niezwiązanej z teraźniejszością.

• What time did you get up?
• When did your parents get married?
• How long did you study for the exam?

Dodatkowo czas ten zastosujemy w narracji, do wymieniania czynności bądź zdarzeń w porządku chronologicznym, to znaczy w takim, w którym one rzeczywiście miały miejsce (jedna się kończyła, zaczynała się druga, po której następowała trzecia, a później czwarta i tak dalej).

When Mark came home, he was so tired that he didn’t even eat dinner. He just went straight upstairs, took a shower, slipped into his pyjamas, and went to bed. The next morning he was woken up by birds chirping outside his windows and a thought that he could…

W powyższym przykładzie niemal wszystkie czynności następowały po sobie. Takie zastosowanie czasu Past Simple jest bardzo istotne do zapamiętania, bo gdy będziemy go stosowali razem z pozostałymi tzw. czasami narracyjnymi, to zamiana czasu spowoduje zmianę znaczenia.

• When he arrived, they ate dinner. Gdy przyjechał, dopiero wtedy zjedli.
• When he arrived, they were eating dinner. Gdy przyjechał, już jedli, byli w trakcie.
  
• When he arrived, they had eaten dinner. Gdy przyjechał, już byli po kolacji.
  
• When he arrived, they had been eating dinner for an hour. Gdy przyjechał, jedli już od godziny.
  

Dodatkowo i tutaj pojawiają się wyrazy, które występują typowo w czasie Past Simple, a wynikają bezpośrednio z powyższej teorii. Skoro jest to czas przeszły, to będziemy niecnie wykorzystywać ostre określenia przeszłości, czyli słówka pozwalające stwierdzić, kiedy dana czynność zaczęła lub rozpoczęła się. Naprawdę warto je znać, bo bardzo ułatwiają życie przy różnicowaniu z czasem Present Perfect. Nie wiecie, czy powiedzieć Have you bought milk? lub Did you buy milk? Nic prostszego! Wsadźcie sobie do zdania ostre określenie czasu, co wymusi użycie czasu Past Simple: Did you buy milk in the morning?. Pamiętajcie jednak, że taki wytrych nie zwalnia z myślenia, więc niekiedy podobne zabiegi sprawią, że zdania będą nienaturalnie brzmieć, nie będą pasować do sytuacji (a kontekst to świętość nad świetnościami!) lub też będą akcentować coś innego. W powyższym przykładzie tak naprawdę nie pytam, czy w ogóle kupiłeś mleko, co przecież było moim pierwotnym zamiarem, ale czy kupiłeś je rano. Potencjalna odpowiedzieć więc (No, I didn’t) wcale nie musi być adekwatna do sytuacji (No, not in the morning, but later, so here’s your bloody milk, you milk sucker!).

Jeśli chodzi natomiast o budowę, czas Past Simple jest analogiczny do czasu Present Simple, ale z jedną ogromniastą różnicą: jest najzwyczajniej w świecie prostszy. Operatorem – jak to ma miejsce w czasach simple – jest do, co z kolei wymusza pierwszą formę czasownika. Jako że mamy jednak do czynienia z czasem przeszłym, stosujemy przeszłą formę czasownika do, czyli did. Pełną formę przeczenia did not skracamy do didn’t.

• twierdzenie: osoba + czasownik + reszta zdania
• przeczenie: osoba + czasownik + not + reszta zdania
• pytanie: operator + osoba + czasownik + reszta zdania

I tutaj pierwsza niespodzianka: w odróżnieniu od czasu Present Simple czasownik dla każdej osoby jest zawsze taki sam, żadnych dodatkowych końcówek tutaj nie uświadczymy.

I/You/He/She/It/We/They flew to England last Friday.
I/You/He/She/It/We/They didn’t work all day.
Did I/you/he/she/it/we/you/they arrive on time?

To, o czym trzeba pamiętać, to jeden punkt znany znam już z czasu Present Simple: w czasie Past Simple również zazwyczaj nie używamy operatora w twierdzeniu, a skoro brak informacji o czasie płynącej z operatora, czasownik będzie w drugiej formie. To jedyne miejsce w całej angielskiej gramatyce, gdzie w ogóle będziecie korzystać z drugiej formy czasownika. Każda inna ma pierdyliard zastosowań, ale ta jedna ma całe jedno. Nieźle, nie?

Jeśli czasownik jest nieregularny, to trzeba go wyryć na pamięć, a jeśli regularny, to dodajemy do niego końcówkę –d (jeśli kończy się na literę e) lub –ed (w każdym innym przypadku). Dodatkowo jeśli czasownik w pierwszej formie kończy się na y, przed którym jest spółgłoska, to y zamieniamy na i oraz dodajemy końcówkę –ed (study i studied). Istnieje jeszcze możliwość, że czasownik kończy się na samogłoskę i spółgłoskę, to wtedy spółgłoskę tę często podwajamy (stop i stopped). Nic trudnego! Czasowniki nieregularne trzeba wyryć na pamięć, ale nie należy się ich bać, bo tak naprawdę wbrew nazwie są dość regularne. Czasowników nieregularnych natomiast jest przytłaczająca większość i nowe – jeśli ktoś zechce stworzyć własne – są regularne.

Jak widać, szału nie ma z tym czasem i stanowi on uproszczoną wersję czasu Present Simple. Zabawnie się co prawda robi, gdy używamy go w otoczeniu z innymi czasami przeszłymi, ale o tym będzie już w osobnym wpisie.

<> Ćwiczenia <>

Przetłumacz:

1. Wstałem o szóstej, wziąłem prysznic, zjadłem śniadanie i poszedłem do pracy.
2. Byliśmy tacy zajęci, że nawet nic nie zjedliśmy.
3. O której skończyłeś pracę?
4. Co robiliście w weekend?
5. Gdy byliśmy mali, rodzice zabierali nas na lody w każdą niedzielę.
6. Wczoraj źle się czułem i nic nie zrobiłem.
7. Czy wiesz, kto przysłał mi te kwiaty?
8. Kiedy się poznaliście?
9. Nie zadzwoniłem do ciebie, bo nie miałem czasu.
10. Mieszkaliśmy tutaj przez ponad 20 lat.
11. Czy znałeś swoich pradziadków?
12. Jak długo trwał egzamin?
13. Nie wiem, kto ci to powiedział.
14. W zeszłym roku byłem w Wielkiej Brytanii dwukrotnie.
15. Adam nie palił, gdy był nastolatkiem.

Odpowiedzi:

1. I got up at six, took a shower, ate breakfast, and went to work.
2. We were so busy we didn’t eat anything.
3. What time did you finish work?
4. What did you do at the weekend?
5. When we were children, our parents took us for ice cream every Sunday.
6. I felt bad yesterday, so I didn’t do anything.
7. Do you know who sent me these flowers?
8. When did you meet?
9. I didn’t call you because I didn’t have time.
10. We lived here for more than 20 years.
11. Did you know your great grandparents?
12. How long was the exam?
13. I don’t know who told you that.
14. I went to the UK twice last year.
15. Adam didn’t smoke when he was a teenager.