Często mylone czasowniki: „make” czy „do”?

Dzisiej tutej… ekhem… dzisiaj tutaj zajmiemy się dwoma czasownikami, które sprawiają trudność uczącym się języka angielskiego. To znaczy ja się zajmę, a Wy będziecie spijać z mych ust każde słowo i westchnienie. Are we clear here? Good.

Czasowniki make i do rzeczywiście mogą się mylić, ponieważ generalnie można je przetłumaczyć jako „robić”. Jak już jednak wiemy, tłumaczenie pojedynczego słowa bywa złudne. Jak więc sobie z nimi poradzić? Najogólniej można przyjąć, że czasownik make sugeruje tworzenie czegoś fizycznego, a z kolei do jest raczej metaforą i kojarzy się bardziej ze zmianą stanu. Problem w tym, że to żadna reguła; jest to raczej wskazówka, gdy już kompletnie nie wiemy, co wybrać. Wskazówek tego typu jest na szczęście więcej, więc zebrałem najważniejsze z nich.

Czasownik make będziemy używać:

1. gdy mówimy o wytwarzaniu, konstruowaniu czegoś (make a cup of coffee, make a dress, make a mess)
2. zwykle do mówienia o jedzeniu (make a cake, make food)

Czasownik do natomiast zastosujemy:

1. do mówienia o aktywnościach fizycznych i zadaniach (do your job, do the washing up, do the laundry, do the shopping, do the ironing)
2. gdy mówimy o szeroko rozumianej pracy (do homework/housework, do your duties)
3. z wyrazami typu anything, everything czy nothing (I’m not doing anything at the moment, He does everything for you!, Alice’s doing nothing)

Ponadto należy zwrócić uwagę, że istnieje wiele dodatkowych zastosowań obu czasowników, które mają się słabo lub nijak do powyższych wskazówek.

Czasownik make tak więc używamy np. w zwrotach:

• make believe (udawać): One of children’s favourite game is to make believe they’re adults.
• make a choice (wybierać): You’ll have to make a choice. It’s either me or them.
• make an excuse (wytłumaczyć się): Well, missy. You’re late again. What excuse are you going to make today?
• make love (kochać się, uprawiać seks): Some people think 'making love’ is more poetic than 'having sex’.
• make a fuss (robić zamęt, poświęcać zbyt dużo uwagi): It’s just a bad cold, I’m not dying, so please, don’t make a fuss.
• make a mistake (popełniać błąd): Adam’s made a huge mistake by not marrying Kate.
• make friends (zaprzyjaźniać się): Did you make friends in uni?
• make a phone call (dzwonić): Don’t come in, can’t you see I’m making a phone call?!
• make the bed (ścielić łóżko): Children, do make your beds before leaving for school!
• make time (znaleźć na coś czas): I know you’re busy, but you’ll have to make time to take care of the children. They’re also yours, remember?

Czasownik do używamy jest za to np. w zwrotach:

• do badly (kiepsko wypaść): I did really badly on the exam because I hadn’t studied hard enough.
• do business (robić interesy): It has been a pleasure doing business with you, sir!
• do good/harm (czynić dobro/zło): Susan is so nice. She always tries to help others and do good!
• do time (odsiadywać wyrok): He robbed a bank, was caught by the police, and now he’s doing time.
• do your best (starać się): I know the exercise’s not easy, but just try to do your best!
• do your worst (nieprzetłumaczalne, używane by pokazać, że się nie boimy): Let them do their worst. I’m not scared!
• do your hair/teeth/nails (czesać się/czyścić zęby/zajmować się paznokciami): Now, princess, let’s do your hair, shall we?
• do a crossword (rozwiązywać krzyżówkę): I’m bored. I’ll do a crossword.
• do damage (niszczyć): The storm has done a lot of damage to our village.
• do paperwork (zajmować się papierkową robotą): Everyone hates doing paperwork!

Podsumowując: za każdym razem, gdy nie wiecie, który z czasowników należy użyć, wypadałoby zajrzeć do słownika. Albo, co byłoby najsensowniejszym rozwiązaniem, o którym już wspominałem wielokrotnie, nie uczyć się samego tłumaczenia wyrazu, ale i jego kolokacji, to znaczy w jakich związkach dane słówko występuje. W przeciwnym wypadku powiemy coś albo niezrozumiałego, albo kompletnie innego. Dla zobrazowania na sam koniec wrzucam ekstra zadanie, które polega na przetłumaczeniu poniższego zdania i krótkiego dialogu:

1. Men in masks make good lovers.
2. “What would you do if you met your English teacher?”
   “I would do my teacher.”

Piszcie w komentarzach, co ciekawego wymyśliliście. Good luck, guys!

Te i inne słówka dostępne są też w mojej klasie na platformie Quizlet (instrukcja obsługi wraz z przeglądem ćwiczeń znajdują się we wpisie Quizlet: platforma do nauki słownictwa).