„Made of” czy „made from”?

Oto z czym ostatnio zwrócił się do mnie jeden z czytelników:

Niezbyt wiem, czym zdanie „Bread is made from flour” różni się od „Chairs are made of wood”. Dlaczego w jednym jest „made from”, a w drugim już „made of”?

Faktycznie, istnieje kilka połączeń czasownika make z różnymi przyimkami, a każde z nich można przetłumaczyć dokładnie tak samo na język polski („zrobione z”), choć w języku angielskim każdy z tych czasowników używamy w nieco innym kontekście. Poniżej podaję sześć połączeń czasownika make z przyimkami, które warto poznać, by wiedzieć, jak je poprawnie używać.

Make of używamy wtedy, gdy mówimy, z jakiego materiału coś jest zrobione, gdy materiał ten nadal jest widoczny, bo nie został całkowicie przetworzony i zamieniony na coś innego. Mamy więc zdanie Chairs are made of wood, ponieważ widzimy drewno, z którego krzesła zostały zrobione. Powiemy też My house is made of bricks, bo cegły nadal tkwią w ścianach w stanie niezmienionym.

Make from stosujemy nieco w opozycji do make of, to znaczy gdy dany materiał jest przetworzony, stał się czymś innym i już go nie widać na pierwszy rzut oka. Dlatego właśnie stwierdzimy Bread is made from flour, bo chleb nie jest mąką, mąka to jedynie składnik chleba. Na tej samej zasadzie stwierdzimy Paper is made from wood, gdyż drewno zostało poddane obróbce i zmieniło swoje właściwości, by mógł powstać papier.

Make with znajdzie zastosowanie zazwyczaj, gdy mówimy o potrawach i składnikach, z których one powstały. Powiemy więc Is this dish made with beef or veal? oraz Sushi is made with rice and raw fish.

Make out of użyjemy wtedy, gdy coś zostało zamienione w coś innego, więc pierwotna funkcja uległa zmianie. Nie mówimy raczej o kompletnej zmianie kształtu czy właściwości, raczej o nowym zastosowaniu jak w zdaniach These vases were made out of glass jars czy I’ll make curtains out of those old rags.

Z kolei make up of używamy wtedy, gdy coś jest skomponowane z pewnych elementów na zasadzie zwrotu be formed, by stworzyć coś nowego, ale te elementy często są nadal widoczne i niezmienione (choć, niestety, nie zawsze). Tylko jak odróżnić ten czasownik od opisanego powyżej make of? W przypadku make of budulec, z którego coś jest stworzone, to na ogół bezkształtny budulec nieskładający się z rozróżnialnych części lub nie ma wspomnianej ilości użytego materiału (The car is made of steel), natomiast make up of będzie odpowiedni w sytuacjach, w których mówimy o pojedynczych częściach bądź ilości materiału (The car is made up of thousands of steel elements). Warto skojarzyć sobie ten czasownik frazowy z polskim „składać się”, jak np. The survey is made up of 20 items czy The European Union is made up of States bądź The sand in Okinawa, Japan, is made up of tiny stars, which are exoskeletons of marine protozoans.

Na koniec make up from, które ma dość ograniczone znaczenie i oznacza robienie czegoś z materiału jak w zdaniu You could make up some pretty decent curtains from this fabric.

Pamiętajcie, że wiele czasowników frazowych używa się jedynie w komunikacji potocznej, dlatego warto znać znać ich bardziej formalne łacińskie odpowiedniki.