Skoro dotarliście już tutaj, zakładam, że macie opanowany Present Subjunctive oraz Past Subjunctive, i już wiecie, że tryb łączący służy do wyrażania życzeń, próśb, poleceń, rad, konieczności i w ogóle wszystkiego, co nie jest faktem. Jeśli to dla kogoś nowość, sugeruję zapoznać się z poprzednimi wpisami, bo inaczej niniejszy tekst może nie mieć sensu. Dzisiaj bowiem zajmiemy się ostatnim z angielskich trybów łączących.
Zaprzeszły tryb łączący, czyli Past Perfect Subjunctive, wdzięcznie zwany również Pluperfect Subjunctive, jako jedyny z trzech posiada nazwę, która naprawdę nie jest myląca. To znaczy nie jest, jeśli tylko miało się okazję poznać czas Past Perfect. Jego forma pokrywa się z formą stosowaną w tym właśnie czasie. Zresztą nawet jak ktoś nie miał z nim styczności, to wielkiej filozofii tu nie ma, bo tworzy się go przez słówko posiłkowe had oraz 3. formę czasownika; np. od be będzie to had been, od work będzie had worked, a od go mamy had gone. Podobnie jak pozostałe tryby łączące ze względu na to, że jego forma pokrywa się z czasem używanym w trybie oznajmującym, jest to forma słabo widoczna w języku angielskim nowożytnym, ale istotna z punktu widzenia tego, co wyraża. No właśnie, a co wyraża i na co to komu?
Zaprzeszły tryb łączący nie jest używany samodzielnie. Stanowi podrzędną częścią zdania nierealnego. Używamy go do mówienia o nierealnych sytuacjach w przeszłości, stosując wybrane konstrukcje.
- I wish he had proposed!
No ale się nie oświadczył i wszystko zdechło. - We’d have prepared some snacks if we had known you were coming.
Gdybyście łaskawie nas poinformowali, że zamierzacie zrobić nalot na nasze gniazdko rozkoszy, to byśmy przygotowali jakieś jadło, coby was zapchać… - Mark would rather I hadn’t told them his secret.
Czyli mówiąc, że to sekret, miał na myśli, bym nikomu nic nie mówił? - You look as if you’d seen a ghost!
Nie wierzę jednak w duchy, więc zakładam, że tylko wyglądasz, jakbyś jakiegoś zobaczył, a może masz puder ciut za jasny.
Konstrukcje te to w większości konstrukcje znane z miłości do Past Subjunctive, a więc na przykład czasownik wish, który bywa różnie tłumaczony, ale w odniesieniu do nierealnej przeszłości najczęściej wyraża żal lub rozczarowanie.
- I wish I hadn’t spent all my money last night!
Życzenia życzeniami, ale kasa wydana i teraz zęby w ścianę. - Do you wish you hadn’t studied clownology?
Naprawdę żałujesz, że studiowałeś klaunologię? - Ann wishes she’d accepted that job offer.
Miała okazję, ale nie skorzystała i teraz wyląduje na bruku. - My parents wish they had bought the other yacht.
Teraz się obudzili, że jednak ta druga łajba byłaby lepsza.
Tryb ten wrzucimy również po would rather/sooner, co oznacza, że coś miało (lub nie) miejsce w przeszłości, a my wolelibyśmy, by stało się odwrotnie.
- I’d rather it all hadn’t happened.
Wolałbym, by to wszystko się nie wydarzyło, ale tak się nie da. - We’d sooner they hadn’t moved in next door, because they’ve got six children.
Oj, będzie głośno, a mogło być tak pięknie, gdyby tylko się nie wprowadzili… - He’d rather I had lent him the money he wanted.
Żałuje, że mu nie pożyczyłem kasy, no ale ja już mówiłem, że wszystko wydałem. - What would you rather I had done?
Co byś wolał, bym wtedy zrobił? Zresztą nieważne, bo było i minęło.
Należy zwrócić uwagę, że would rather/sooner stosujemy wtedy, gdy w obu częściach zdania mamy różne podmioty. Powyżej mamy I oraz it, we z they i he z I. Jeśli podmiot jest ten sam, to w przypadku nierealnej przeszłości stosujemy tak zwany bare perfect infinitive. Brzmi apetycznie, zdaję sobie z tego sprawę, ale to nic innego jak połączenie czasownika posiłkowego have z 3. formą czasownika.
- I’d rather have walked, but it was raining cats and dogs.
Wolałem się przespacerować, ale rzucało żabami. - Jacob had rather not have been accused of stealing that money.
Wolałby, żeby oskarżenia pod jego adresem nigdy nie miały miejsca. - She’d rather have studied harder.
Żałuje, że się nie uczyła więcej. - We’d rather not have had the salad, because now we’re hungry again.
Szkoda, że zjedliśmy sałatkę, bo znów coś byśmy przekąsili, np. krowę z kopytami.
W zdaniu po as if/though również zastosujemy Past Perfect Subjunctive, by powiedzieć, że ktoś lub coś wygląda lub zachowuje się, jakby się coś stało, ale to się nie stało. Tak, może i brzmi pokrętnie, lepiej się to tłumaczy po angielsku. Język polski nie jest w ogóle przystosowany do mówienia o nierealnej przeszłości…
- What’s the matter? You look as if you’d run a marthon!
Wiem, że nie przebiegłeś maratonu, bo widziałem, jak gnijesz przed telewizorem, ale dyszysz, jakbyś przebiegł. - You’re acting as if you had read all the books!
Zachowujesz się, jakbyś przeczytał wszystkie książki świata. - I feel as if I hadn’t slept for ages!
Fizycznie to niemożliwe i spałem, ale kiepsko, więc czuję się, jakbym w ogóle nie spał. Ale spałem. - Jack seemed as if he had been under the influence, but it was just his new medication.
Zdawało się, że był pod wpływem, ale tak naprawdę te nowe leki tak na niego działają.
Podsumujmy, bo idea tego magicznego trybu zamyka się w jednym zdaniu: po powyższych czasownikach i konstrukcjach zastosujemy formę znaną z czasu Past Perfect (czyli po prostu czasownik had i inny czasownik w 3. formie), gdy zechcemy opowiedzieć coś o nierealnych, niemożliwych wydarzeniach w przeszłości. Banał!
Wielka zaleta angielskich trybów łączących – brak dodatkowych form czy końcówek czasownika do nauki – jest też ich największą wadą, bo tryby te są i mają się dobrze, ale niezbyt je widać. Jak podkreślałem na początku i jak pewnie sami zauważyliście w podanych przykładach, Past Perfect Subjunctive to po prostu część warunkowa trzeciego trybu warunkowego, który stosowany jest właśnie do mówienia o nierealnej przeszłości. Skleja się w całość?
Nierealnie tryby łączące trzeba znać, bo to one odpowiadają za formę nierealnych trybów warunkowych, a te z kolei stanową moim skromnym zdaniem jedno z czterech najtrudniejszych zagadnień w języku angielskim. Gdy się jednak wie, kiedy stosować tryby łączące, sprawiające problemy mieszane tryby warunkowe nagle stają się oczywiste, logiczne i intuicyjne.
To teraz na rozluźnienie zwieraczy fun fact of the day: w niektórych podręcznikach można zauważyć wzmianki o tzw. Future Subjunctive, ale jest to mocno naciągane. Nie jest to osobny tryb łączący, a raczej forma peryfrastyczna o wartości niemalże tej samej co przeszły tryb łączący, ale z jednym ekstra czasownikiem, a mianowicie were:
- If I won the lottery, I’d move to Alaska.
- If I were to win the lottery, I’d move to Alaska.
Niektórzy gramatycy jednak uważają, że takie zdania są nazbyt rozwlekłe, a nowy czasownik nie wnosi żadnej informacji, której by już nie było w zdaniu oryginalnym.
And there you have it. Congratulations. Now you’re smarter than most people will ever be. You’re welcome!
<> Ćwiczenia <>
Przetłumacz:
- Szkoda, że mi nie powiedziałeś wcześniej o swoich planach.
- Gdybyśmy tylko wiedzieli, co nastąpi…
- Wyglądacie, jakbyście cały czas biegli.
- Żałuję, że nie zaoszczędziłem więcej pieniędzy.
- Wolelibyśmy, żeby oni się nie dowiedzieli o naszym romansie.
- Wolałem zrobić to wszystko sam.
- Szkoda, że poszliście beze mnie.
- Byliby ciągle razem, gdyby ona go nie zostawiła.
- Czuję się tak, jakbym wypił całą beczkę piwa!
- Mark żałuje, że okłamał Ann.
- Wolałbym, żebyś zadzwonił do mnie zanim wpadłeś.
- Czuje się, jakby jego serce zamieniło się w kamień.
- Byłoby lepiej, gdybyście wybrali podróżować samolotem.
- Wolałbyś, bym komu powiedział?
- Ona wolała, by on tego przed nią nie ukrywał.
Odpowiedzi:
- I wish you had told me earlier about your plans.
- If we had just known what was going to happen…
- You look as if you’d been running the entire time.
- I wish I had saved more money.
- We’d rather they hadn’t found out about our affair.
- I’d rather have done it all by myself.
- I wish you hadn’t gone without me.
- They’d still be together if she hadn’t left him.
- I feel as though I’d drunk an entire keg!
- Mark wishes he hadn’t lied to Ann.
- I wish you had called me before your came over.
- He feels as if his heart had turned into stone.
- It would’ve been better if you had chosen to travel by plane.
- Who would you rather I had told?
- She’d rather he hadn’t kept it from her.