Ortografia brytyjska i amerykańska

26 września jest ustanowionym przez Radę Europy Europejskim Dniem Języków Obcych, w związku z czym cały ten miesiąc jest dla mnie i pozostałych blogerów językowo-kulturowych wyjątkowy. Niniejszy wpis powstał w ramach naszego corocznego Miesiąca Języków, podczas którego przez niemal cały wrzesień wybrani autorzy dzielą się mniej czy bardziej sekretną wiedzą na temat znanego im obszaru językowego. Tegorocznej, czwartej już edycji wydarzenia przyświeca różnorodność językowa, a że wiele osób boryka się z problemem mylenia pisowni brytyjskiej i amerykańskiej, postanowiłem zebrać dla Was co ważniejsze informacje w jednym miejscu, żebyście mogli raz na zawsze przepędzić te paskudne baboki z pisowni. Podziękowania, datki i podarki przyjmuję po godzinach pracy.

Rozbieżności w pisowni brytyjskiej i amerykańskiej sięgają czasów, kiedy język angielski nie posiadał jeszcze standardów ortograficznych. Dlaczego jednak nawet teraz, gdy standardy te posiadamy już od wielu lat, język angielski nowożytny posiada dwie główne odmiany: brytyjską i amerykańską? Wszystko to za sprawą pana imieniem Noah Webster, amerykańskiego leksykografa i reformatora, który wierzył, że Zachód powinien językiem zaznaczyć swoją niepodległość od Korony. Można powiedzieć, że standardy amerykańskie zaczęły się wyłaniać w roku 1828, kiedy wydano pierwszy An American Dictionary of the English Language. Początek standardów brytyjskich datuje się z kolei na rok 1755, kiedy to miała miejsce publikacja A Dictionary of the English Language Samuela Johnsona, brytyjskiego leksykografa, krytyka literackiego i poety. To tak pokrótce, bo historia historią, ale nas najbardziej interesują namacalne różnice w pisowni.

Przyjrzyjmy się więc najważniejszym różnicom w pisowni z obu obszarów językowych, zwracając uwagę na to, co się dzieje na końcu, w środku i na początku wyrazów.

Różnice w ortografii widoczne są także w czasownikach oraz wielu słowach niepoddających się klasyfikacji czy wzorom. Można by rzec, że brak wzoru to też pewien wzór!

Oczywiście nie są to wszystkie różnice, ale nie da się ukryć, że amerykański system pisowni jest bliższy wymowie, czyli wydawać się może bardziej „logiczny”. Znajomość odpowiednich form nie tylko jest dowodem naszego zaawansowania i profesjonalizmu, ale i pokazuje szacunek do języka oraz odbiorcy. Sam wybór odpowiedniej wersji jest zwykle kwestią indywidualną, niemniej warto uczyć się świadomie i być konsekwentnym w swoim wyborze, by brzmieć naturalnie i autentycznie.

Ortografia to nie tylko sama pisownia słów, ale i interpunkcja. Jako że jednak dbam o Wasze zdrowie psychiczne i wiem, że z nadmiaru szczęścia można go cray cray, interpunkcją zajmę się w osobnym artykule. Jeśli jednak zainteresowały Was różnice w odmianach brytyjskiej i amerykańskiej języka angielskiego, polecam serię tekstów pt. Słownictwo brytyjskie a amerykańskie, w której poruszam bardzo ważne z punktu widzenia komunikacji różnice w słownictwie z obu obszarów.

A jeśli chcecie zapoznać się z tekstami innych autorów, to specjalny wpis w ramach naszego Miesiąca Języków napisała wczoraj Olga Nina z Olga Nina w Hiszpanii, a jutro publikować będzie Kuba z Italia nel cuore. Pełną listę autorów biorących udział w tegorocznej akcji znajdziecie jak zwykle na naszym blogu grupowym. Enjoy!