Kilka dni temu dostałem takie oto pytanie od jednego ze swoich psychofanów:
Skąd mam wiedzieć, kiedy używać „to”, a kiedy używać „for”? Czy zdanie „Ona była dla mnie bardzo dobra” powinienem powiedzieć „She used to be good to me”, czy może „She used to be good for me”?
Najprościej można rzec, że samo wyrażenie przyimkowe to me odnosi się do mówienia o własnej opinii, postawie czy wiedzy i w pewnym sensie jest równoznaczne in my opinion („według mnie”), it seems/looks („zdaje się”), to my mind/knowledge („według mojej wiedzy”). Oczywiście, me możemy zamienić na inny zaimek w funkcji dopełnienia (to takie coś, co nie jest podmiotem, czyli wykonawcą czynności, za to jest jej adresatem, odbiorcą czy, najogólniej mówiąc, obiektem: me, you, him, her, it, us, them). Z drugiej strony for me będzie sugerowało korzyść płynącą z danej sytuacji, rzeczy czy nawet osoby.
- To me, bearded men are extremely sexy. Dobry brodacz nie jest zły, więc powie tak każdy wielbiciel męskiego zwierza na pysku.
- To us, the meeting was way too long. Uważamy, że spotkanie było za długie.
- To Mark, all girls look like his ex-girlfriend. Biedny ten Mark, bo w każdej dziewczynie widzi swoją byłą.
Pomijam sytuacje, w których czasownik łączy się tylko z danym przyimkiem i z tym drugim nie może, np. powiemy I’m listening to music, a nie I’m listening for music bądź We’re waiting for you at the station, ale nie We’re waiting to you at the station. Wracając do zadanego mi pytania, oto kilka wskazówek wartych zapamiętania w przypadku, gdy nie jesteście pewni, który przyimek zastosować:
- przyimek to może sugerować ruch w danym kierunku (Shall we go to that new French restaurant?), szeroko pojęte przeniesienie (Mark sold his car to Adam), stosunek emocjonalny (You’re very important to me) czy cel, ale tylko w połączeniu z czasownikiem (I’m staying home tonight to study English, I went to the store to buy milk).
- przyimek for może opisywać sytuację, w której ktoś otrzymuje korzyść z pewnych działań (We’ve bought a present for you) lub może sugerować cel czy powód wykonywania danej czynności, ale tylko w połączeniu z rzeczownikiem (Susan jogs for health, I went to the store for milk).
Natomiast czasami wybór odpowiedniego słówka będzie podyktowany znaczeniem i to tutaj sytuacja się nieco komplikuje, ponieważ czasowniki mogą przyjmować wiele różnych przyimków. Porównajmy sobie pary zdań:
- Will you write to me? Jest to pytanie, czy będziesz do mnie pisał, czy może zamilkniesz na wieki.
Will you write for me? To pytanie z kolei o to, czy będziesz pisał za (dla) mnie. Bo mnię się nię chcę. - Do it to me! Jest to dość odważne polecenie, by ktoś mi coś zrobił.
Do it for me! To rozkaz, by ktoś coś zrobił dla mnie, bo być może znów nie mam ochoty. - Too much sugar isn’t good for you. Za dużo cuksów nie jest zdrowe.
Mr Stanley wasn’t good to his wife. Ten pan nie był dobry dla swojej żony, czyli źle ją traktował.
Odnosząc się już bezpośrednio do przykładu przytoczonego w mailu, poprawne jest zdanie She used to be good to me, ponieważ drugie nie ma sensu (no dobra, ma sens, ale oznacza coś w stylu „ona w ogóle była dobra, dobrze się zachowywała, bo ją o to prosiłem i robiła to dla mnie”). Dlatego właśnie zawsze sugeruję uczyć się nie samego czasownika, ale i tego, z czym się on łączy. W słowniku angielsko-angielskim znajdziemy bowiem informację, że good to sb oznacza good, generous, and willing to help („dobry, hojny, chętny do pomocy”), a good for sb oznacza making you healthy or happy („dobry dla zdrowia i dający szczęście”).
Podobny wpis już kiedyś powstał, a dotyczył konkretnie różnicy między important to oraz important for, więc zajrzyjcie tam, jeśli czujecie niedosyt.